نسیم سحر

فرمود: «هو شهرٌ دُعیتم فیه إلی ضیافة الله» در این ماه شما مهمان خدا هستید. میهمان باید کاری کند که صاحب‏خانه می‏کند. روزه‏ دار، میهمان خدایی است که «یُطعِمُ ولا یُطعَم»[1] اطعام می‏ کند ولی خود اطعام نمی‏ شود؛ پس او هم می‏ تواند «یُطعِمُ ولا یُطعَم» باشد. اگر خدای سبحان می‏ بخشد و نمی‏ گیرد، انسان هم بایستی در این ماه خویی پیدا کند که ببخشد و نگیرد؛ چون هیچ دستی بهتر از دست بخشنده و هیچ دستی هم بدتر از دست بگیر نیست. خوی گدامنشی را خداوند ناپسند دارد و خوی بخشش را می‏ پذیرد. اگر کسی تلاش و کوشش کرد که دیگران در کنار سفرهٴ او به بهشت بروند، دست او دست بخشنده است و اگر کسی تلاش کرد که به برکت دیگران به بهشت برود، او دست گیرنده دارد.

یکی از کلمات بلندی که قبل از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) کسی نگفته است این است که: «الید العُلیا خیرٌ من الید السُفلی»[2]. دست بالایی بهتر از دست زیرین است؛ زیرا انسانی که می‏ بخشد دستش بالاست، وقتی می‏ گیرد دستش پایین است.

در ضمن دعاهای شب های ماه مبارک رمضان، داشتن چنین روحی بلند را به انسان توصیه می‏ کنند که به خدا عرض کنید: «خدایا تو که دینت را حفظ می‏ کنی و ممکن نیست دست از آن برداری، توفیق بده تا دین تو به دست من زنده شود» نه اینکه دیگران دین تو را زنده کنند و من کنار سفرهٴ دین بنشینم. بگذار، نماز و روزه به دست من و با خون من زنده شود که دیگران میهمان من باشند؛ نه اینکه دیگران بجنگند و خون بدهند و دین را احیا کنند و من نماز بخوانم و روزه بگیرم. «واجْعلنى ممّن تنْتصر به لدینک ولا تسْتبدل بى غیرى»[3].

خدای سبحان عده ‏ای را تهدید کرده می‏فرماید: من از دینم حمایت می‏کنم و دست از آن بر نمی‏دارم، شما توفیق اجرای این فیض را نیافتی به دست دیگری انجام خواهم داد: ﴿إنْ تتولّوا یسْتبدلْ قوماً غیْرکم ثمّ لا یکونوا أمثالکم﴾[4]. چنین نیست که اگر دیگران در برابر اسلام صف بستند خداوند دست از اسلام بکشد. به طور یقین خدا دینش را حفظ می‏کند. حال اگر حفظ دین با شما ممکن نشد، و خلوص را از دست دادید، شما را می‏برد و دیگران را جای شما می‏آورد.

 بر اساس این تهدید و تعلیم قرآن کریم است که فرموده‏ اند: در شبهای ماه مبارک رمضان بگویید: خدایا تو که دینت را حفظ می‏کنی، این توفیق را بده که دین تو به دست من حفظ و زنده شود. این را دست بخشنده و همّت بلند می‏گویند.

در دعاهای این ماه صاحب‏خانه را به ما معرفی کرده‏اند که: «وهو یُطعِم ولا یُطعَم ویُجیر ولا یجار علیه»[5] یا: «یُهلک ملوکاً ویَسْتخلف آخرین»[6]. سپس به ما گفته‏اند که شما میهمان چنین خدایی هستید.

-------------------------

[1] ـ امام صادق (علیه‏السلام) فرمود: هنگام غذا خوردن نام خدا را ببر، آنگاه که دست کشیدی بگو: «الحمد لله الذى یُطْعِم ولا یُطْعَم» (کافی، ج 6، ص 294).

[2] ـ کافی، ج 4، ص 11.

[3] ـ مفاتیح الجنان، اعمال شبهای ماه رمضان، دعای سیزدهم.

[4] ـ سورهٴ محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)، آیهٴ 38.

[5] ـ بحار، ج 63، ص 381.

[6] ـ از فقرات دعای افتتاح.

ر.ک: حکمت عبادات، آیت الله جوادی آملی، ص 147